Wstep. Kontrybucja, kara nalazona przez wladze okupacyjne na miejscowa ludnosc w postaci kwoty pienieznej do zaplacenia.

Miasto Warszawa miala do nich wyjatkowe szczescie; w 1656 na miasto konrybucje nalozyly wojska szweckie, w 1709 krol August II za popieranie krola Stanislawa Leszczynskiego. Najliczniejsze jednak byly kontrybucje nakladane przez niemieckie wladze okupacyjne podzas II wojny swiatowej. Pierwsze nalozono na ludnosc zydowska w pazdzierniku oraz listopadzie 1939, kontrybucje te zaplacila gmina zydowska.
Trzy kontrybucje nalozone na ludnosc polska byly powszechne, kazdy po jej zaplaceniu otrzymywal swiadectwo wykonania kontrybucji. Sa to wiec pokwitowania zaplacenia kary, choc forma przypominaja troche pieniadz zastepczy. A oto ich historia, oraz wypadki ktore prawdopodobnie mialy wplyw na ich nalozenie.

1) kontrybucja 1.000.000 zlotych z 31 pazdziernika 1942 roku.

• 8 pazdziernik, siedm patroli saperskich AK wysadzilo wszystkie tory kolejowed dookola Warszawy, wykolejajac kilka pociagow.
• 15 pazdziernik, niemcy powiesili w kilku punktach miasta 50 "zakladnikow" polskich w odwecie za wysadzenie torow kolejowych, oraz zastrzelili 39 polakow.
• 24 pazdziernik, w odwecie oddzialy GL(Gwardia Ludowa) wrzucily granaty do niemieckich lokali; "Cafe Club" i restauracji Dworca Glownego.
• Od polowy pazdziernika grupy podziemia "Wawer" rozlepialy w miescie plakaty imitujace orginalne zarzadzenia niemiackie podpisane przez szefa propagandy GG Ohlenbusha:
  "Od dluzszego juz czasu pewne czynniki lobuzerskie z pobudek politycznychstaraja sie wplywac na mieszkancow Warszawy, aby bojkotowali kina. Lobuzeria ta posuwa sie tak daleko, ze obecnie policji znanych juz jest kilkaset wypadkow zniszczenia ubran bywalcom kin przez oblanie ich zracymi plynami i kilkaset wypadkow dotkliwego poparzenia takimiz srodkami najspokojniejszych widzow kinowych. A ilez podobnych wypadkow jest nieznanych policji wskutek niezlozenia meldunku? Takie i podobne wyczyny lobuzerskie (np. znane rowniez policji i pogotowiu wypadki dotkiliwego pobicia stalych bywalcow kin) wplywaja ujemnie na frekfencje w Kino-teatrach Warszawy. W zwiazku z powyzszym wyjasnia sie , co nastepuje: kina w GG stanowia wlasnosc Urzedu Propagandy Przy GG, przekazuja caly swoj dochod na dozbrojenie Armii Niemieckiej, ktora krwawi od dluzszego juz czasu dla dobra nowej Europy. Armia Niemiecka potrzebuje stale nowego sprzetu na ktory wlasnie ida miedzy innymi pieniadze pochodzace z kin. Mieszkaniec Warszawy kazdym swym groszem, wydanym na kino przyczynnia sie do utrwalenia nowego ladu w Europie. Armia Niemiecka apeluje do ludnoosci GG: Pomagajcie nam! Dajcie Wasz grosz na nowa bron niemiecka! Idzcie wszyscy do kin!"
• 27 pazdziernik, rozplakatownano zarzadzenie gubernatora Fischera o nalozeniu "na ludnosc polska miasta Warszawy kontrybucji w wysokosci 1.000.000 zl (jako kary) za zbrodnicze zamachy kwasem solnym". W tym samym dniu Fischer napisal do wladz GG: "Bezpieczenstwo publiczne na ulicach Warszawy jest od paru dni zagrozone w szczegolnym stopniu na skutek ciaglych zamachow dokonywanych przez polskich fanatykow przy pomocy kwasu solnego na czlonkach armi niemieckiej i niemieckich osobach cywilnych. Elementy polskie wykorzystujac zmrok oblewaja na ulicach przechodniow niemcow kwasem solnym, powodujac w ten sposobznaczne zniszczenia oblanych czesci odziezy. Ze strony Wermahtu zgloszono ponad 100 podobnych przypadkow. Rowniez liczni pracownicy urzedow Dystryktu poniesli w ten sposob straty nie do wyrownania, gdyz sprawienie nowych plaszczy zimowych itd. w tym samym gatunku jest calkowicie wykluczone".
• 28 pazdziernik, egzekucja kilkudiesieciu polakow przez niemcow.

2) kontrybucja 10.000.000 zlotych z 10 lutego 1943 roku.

• 18 styczen, ZOB(Zydowska Organizacja Bojowa) wzywa do walki i stawia w Gettcie zbrojny opor policji niemieckiej.
• 23 styczen, grupa "PLAN" podejmuje nieudana i krwawo zakonczona ackcje spalenia kartotek Arbeeitsamtu.
• 2 luty, egzekucja 19 polakow przez niemcow.
• 4 luty, niemcy oficalnie podaja do widomaosci o kapitulacji VI armi pod Stalingradem. Napisy dywersyjne na murach miasta "kaput" "1918".
• 6 luty, niemcy znajduja tajna drukarnie "Szaniec" ktora likwiduja po kilkugodzinnej walce.
• 12 luty, egzekucja 70 polakow przez niemcow.
• 12 luty, obwieszczenie Dowodzcy SS i Policji Ferdynanda Von Sammern-Frankeneggo o nalozeniu kontrybucji w wysokosci 10.000.000 zl "zw wzgledu na liczne napady popelnione w ostatnim tygodniu na niemieckich mezszczyznach i kobietach przez uzbrojonych bandytow, ktorych ofiara padlo kilku niemcow"
• Kontrybucja byla sciagnieta w polowie od wlascicieli nieruchomosci, reszta w formie oplat 5 zl od doroslych posiadaczy kartek zywnosciowych.

3) kontrybucja 100.000.000 zlotych z 2 lutego 1944 roku.

• 15 styczen, egzekucja okolo 300 polakow przez niemcow.
• 21 styczen, egzekucja 30 polakow przez niemcow.
• 24 styczen, egzekucja 77 polakow przez niemcow.
• 25 styczen, egzekucja 38 polakow przez niemcow.
• 27 styczen, egzekucja 32 polakow przez niemcow.
• 28 styczen, egzekucja okolo 200 polakow przez niemcow.
• 31 styczen, egzekucja 47 polakow przez niemcow.
• 1 luty, oddzial AK "Pegaz", dokonuje udanego zamachu na gen. Franza Kutschere, dowodce SS i policji na dystrykt warszawski, odpowiedzialnego za masowe zbrodnie. Ginie 4 zamachowcow, otoczeni przez niemcow K.Sott i Z.Gesicki a kilka dni pozniej z obrazen umieraja B.Pietraszewicz i M.Senger.
• 1 luty, oddzal AK "Kedywu" zabija kierownika Arbeitsamtu, Lubberta.
• 1 luty, oddzal AK Mokotow zabija komisarycznego zarzadce nieruchomsci zabranych Zydom, Dr.Eitnera.
• 2 luty, niemcy rozstrzeliwuja 300 Polakow w odwecie
• 2 luty, obwieszcenie niemieckie "cala ludnosc zobowiazana do walki z elementami zbrodniczymi obowiazku tego nie spelnila, wobec czego naklada sie na mieszkancow Warszawy kontrybucje w wysokosci 100.000.000 zl, zamyka sie na czas nieokreslony wszystkie polske restauracje i ustala godzine policyjna od 19 do 5 rano.

Podsumowanie

Swiadectwach wykonania kontrybucji byly wydawane przez polski zarzad miasta Warszawy i podpisane przez komisarycznego burmistrza miasta Warszawy, Juliana Kulskiego. Tekst zawiera informacje ze posiadacz jej wplacil okreslona kontrybucje nalozona na ludnosc polska miasta Warszawy stosownie do zarzadzenia wladz niemieckich. Julian Kulski byl przedwojennym vice-prezydentem miasta. A oto los wszystkich pozostalych prezydentow miasta:
• Jan Okolo-Kulak, vice-prezydent, zginal 25 wrzesnia 1939, w ratuszu miasta podczas bombardowania niemieckiego.
• Jan Pohoski, vice-prezydent, aresztowany w marcu 1940, rozstrzelany przez niemcow 21 czerwca 1940.
• Stefan Starzynski, prezydent, aresztowny 26 pazdiernika, rozstrzelany przez niemcow 21 pazdziernika 1940.

Zrodla

1. W. Bartoszewski "1859 dni Warszawy" Znak 1984
2. "Encyklopedia Historii Gospodarczej Polski" Wiedza Powszechna 1981
3. N. Davies "Gods Playground, a history of Poland" Oxford University Press 1981

---

home - glossary, grading etc. - ordering - help Q&A
© Copyright 1996-2022 ATSnotes.